THE TRANSLATION OF ARCHAISMS FROM SERBIAN INTO ITALIAN: TWO ACCOUNTS OF ITALIAN TRANSLATIONS OF THE NOVEL DICTIONARY OF THE KHAZARS BY MILORAD PAVIĆ

Anja Đ. Pravuljac

doi:10.21618/fil2123399p

Autori

Anja Đ. Pravuljac Univerzitet u Banjoj Luci Filološki fakultet

DOI:

https://doi.org/10.21618/fil2123399p

Ključne reči:

književno prevođenje, arhaizmi, modernizovanje, arhaizovanje, Milorad Pavic, Hazarski rečnik, Dizionario dei Chazari, Dictionary of the Khazars

Apstrakt

U radu se istražuju problemi književnog prevođenja arhaizama sa srpskog jezika na italijanski. Komparativnom traduktološkom analizom originalnog romana Hazarski rečnik Milorada Pavica i dva njegova prevoda na italijanski jezik, uz poređenje sa prevodom romana i na engleski jezik, rad preispituje adekvatnost upotrebe dva prevodilačka pristupa za prenos izraza sa odlikom arhaičnosti sa jednog jezika na drugi, odnosno njihovog prenosa iz polazne kulturne sredine u stranu, dolaznu sredinu. S obzirom na to da Milorad Pavic koristi arhaizovane oblike srpskog jezika sa ciljem postarivanja teksta radi ostvarivanja snažnije veze između različitih vremenskih tokova u njegovom romanu, u radu se analiziraju izbori prevoditeljki da navedenu vrstu izraza modernizuju te ih prenesu na italijanski jezik bez pomenutih karakteristika. Iako je pretežan izbor prevoditeljki neutralizacija Pavicevih arhaizama bez pokušaja patiniranja teksta kompenzacijom putem drugih sredstava ili na drugom mjestu u tekstu, u radu se daje prijedlog prevoda navedenih izraza koji pristupom arhaizacije i u na italijanskom jeziku zadržavaju piščevu namjeru postarivanja teksta, a čime se ostvaruje blizak kontakt između različitih vremenskih dimenzija Pavicevog romana.

Reference

Pavić, Milorad (1988), Dizionario dei Chazari: Romanzo Lessico, Traduzione dal serbo di Branka Ničija, Milano: Garzanti Editore.

Pavić, Milorad (2012), Hazarski rečnik: roman leksikon u 100.000 reči, Beograd: Zavod za udžbenike.

Pavić, Milorad (2013), Dictionary of the Khazars: a lexicon novel in 100.000 words, Translated from the Serbian by Christina Pribićević Zorić, Beograd: Zavod za udžbenike.

Pavić, Milorad (2020), Dizionario dei Chazari: Romanzo-lexicon in 100.000 parole, Traduzione di Alice Parmeggiani, Roma: Edizioni Voland.

Literatura

Babić, Sava (2000), Milorad Pavic mora pričati priče, Novi Sad: Stylos.

Cicerone, Marco Tullio (1993), “Qual è il miglior oratore”, La teoria della traduzione nella storia, Milano: Strumenti Bompiani, 51-62.

Ćirković, Simo (2006), Rečnik arhaizama (ili reči izobičajene u srpskom jeziku), Beograd: Narodna knjiga - Alfa.

Diadori, Pierangela (2012), Teoria e tecnica della traduzione: Strategie, testi e contesti, Milano: Mondadori Education.

Eko, Umberto (2011), Kazati gotovo istu stvar: Iskustvo prevođenja, Beograd: Paideia.

Gabrielli, Aldo (2008), Grande dizionario Hoepli italiano, Milano: Editore Urlico Hoepli.

House, Juliane (2015), Translation Quality Assessment: Past and Present, London and New York: Routledge.

Mann, Tomas (2017), Doctor Faustus: La vita del compositore tedesco Adrian Leverkühn narrata da un amico, Introduzione, traduzione e note di Luca Crescenzi, Milano: Mondadori.

Newmark, Peter (1981), Approaches to translation, Oxford: Pergamon Press.

Nida, Eugene (2004), “Principles of Correspondence”, The Translation Studies Reader, London: Routledge, 126-140.

Osimo, Bruno (2004), Traduzione e qualità: La valutazione in ambito accademico e professionale, Milano: Ulrico Hoepli Editore.

Piletić, Milana (1997), Vremenska distanca u prevođenju književnog teksta (na primerima iz italijanskih renesansnih tekstova i njihovih savremenih prevoda), Beograd: Filološki fakultet.

Pravuljac, Anja (2018), „Milorad Pavić izgubljen u prevodu: Analiza prevoda Hazarskog rečnika sa srpskog jezika na italijanski”, Filolog - časopis za jezik, književnost i kulturu, Filološki fakultet Banja Luka, IX, 17, 397-409.

Schleiermacher, Friedrich (1993), “Sui diversi metodi del tradurre”, La teoria della traduzione nella storia, Milano: Strumenti Bompiani, 143-179.

Skok, Petar (1971), Etimologijski rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika, Zagreb: Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti.

Stevanović, Mihailo, Svetozar Marković, Svetozar Matić, Mitar Pešikan, Ljudevit Jonke, Mate Hraste, Stjepan Musulin, Pavle Rogić, Slavko Pavešić, Božidar Finka (1990), Rečnik srpskohrvatskoga književnog jezika, Novi Sad: Matica srpska.

Trifunović, Đorđe (1974), Azbučnik srpskih srednjovekovnih književnih pojmova, Beograd: Vuk Karadžić.

Venuti, Lawrence (1995), The Translator's Invisibility: A History of Translation, London and New York: Routledge.